Lögmæt verðkönnun eða samkeppnislagabrot – nýr héraðsdómur á sviði samkeppnismála

birt 11. apríl 2015

Héraðsdómur Reykjaness sýknaði í gær 11 af 12 sakborningum í samkeppnismáli (Mál S-218/2014). Í málinu var sakborningum, sem allir voru starfsmenn byggingavöruverslana, gefið að sök að hafa brotið gegn refsiákvæðum samkeppnislaga m.a. með því að hafa með sér samskipti um verð og fyrirætlanir sem teldust til ólögmæts samráðs. Einn sakborningur var dæmdur til eins mánaðar fangelsisrefsingar sem var skilorðsbundin til tveggja ára. Brot hans fólust í hvatningu til verðsamráðs með því að hringja í starfsmann keppinautar og tilkynna honum um fyrirætlan í verðlagningu. Dómurinn taldi ekki sannað að aðrir sem ákærðir voru í tengslum við sama símtal hefðu haft nokkurn ásetning til að taka þátt í verðsamráði eða fylgja frekar eftir umræddu símtali.

Í málinu reyndi einnig á lögmæti aðferða við verðkannanir milli keppinauta á markaði. Í umfjöllun héraðsdóms um verðkannanir kemur fram að gera verði greinarmun á milli verðsamráðs og verðkannana. Þó þær geti haft áhrif á verðákvarðanir þess sem gerir þær þá séu þær framkvæmdar til að fyrirtæki geti metið samkeppnisstöðu sína gagnvart sambærilegri starfsemi. Í málinu lá fyrir að starfsmenn framkvæmdu reglulega kannanir á verði keppinauta með því að hringja í þá og fá uppgefnar upplýsingar um listaverð á vörum sem margar hverjar voru þó jafnan verðlagðar í sérstökum tilboðum.

Málið er hið fyrsta sinnar tegundar þar sem reynir á inntak og skilyrði 41. gr. a. í samkeppnislögum nr. 44/2005. Aðgerðir samkeppnisyfirvalda og sérstaks saksóknara undirstrika mikilvægi þess að fyrirtæki hugi í starfsemi sinni sérstaklega að mörkum lögmætrar og ólögmætra aðgerða við framkvæmd verðkannana og við önnur samskipti við keppinauta og tryggi að starfsmenn þeirra gerist ekki brotlegir við störf. Á þessu stigi liggur ekki fyrir hvort málinu verði áfrýjað til Hæstaréttar.

Jóna Björk Helgadóttir, héraðsdómslögmaður og meðeigandi á Landslögum, var verjandi eins hinna sýknuðu í málinu. Landslög veita einstaklingum og fyrirtækjum ráðgjöf á sviði samkeppnisréttar og gæta hagsmuna þeirra fyrir samkeppnisyfirvöldum og dómstólum. Nánari upplýsingar um þjónustu Landslaga veitir Hildur Ýr Viðarsdóttir, faglegur framkvæmdastjóri og eigandi á Landslögum, (hildur@landslog.is).
In a judgment handed down Thursday the Reykjanes District Court acquitted 11 out of 12 defendants in a criminal case pertaining to alleged violations against various competition rules (Case No. S-218/2014). The defendants, who were all employees at construction material retailers, were indicted for having violated the criminal provisions of the Competition Act No. 44/2005, inter alia by having discussions with each other on prices, in such a manner that amounted to price-fixing. One of the defendants was sentenced to one month’s prison which is to be suspended if he keeps probation for two years. He was found to have violated Art. 41(a) of the Competition Act by having encouraged price-fixing by calling a competitor’s employee and informed him of forthcoming changes of prices. The Court found that the other defendants who had been indicted in relation to the call had not had any intention to participate in price-fixing or follow up on the information received.

The case also covered for the first time with regard to criminal liability the legitimacy of how competitors’ prices may be checked. The Court noted in the judgment that a distinction had to be made between price inquires and price-fixing. Although the former were known to affect pricing decisions of the undertakings that apply them, the legitimate reason for the inquiries is to assess the undertaking’s position towards its competition. It was undisputed that price-inquires had been made on a regular basis with two competing companies. They had taken place through phone calls between employees of each company in which the list prices for certain products was requested and delivered. Despite the list prices it was common practice that the products were sold at prices decided in special offers for single transactions.

The case was the first to address the conditions for the application of the Competition Act‘s Art 41(b) and its effects. The serious and wide-ranging operations of the Competition Authority and the Office of the Special Prosecutor, including phone surveillance, raids and numerous arrests, underline the need for companies to consider closely their activities and the distinction between the legitimate execution of price inquires and other potential communication by employees of competing companies in order to avoid their own staff becoming subject to criminal liability. At this stage it is uncertain whether there will be an appeal to the Supreme Court.

Jona Bjork Helgadottir, District Court Attorney and partner at Landslog, defended one of the acquitted defendants. Landslog provide consulting to both individuals and companies in the field of competition law and represents its clients before the courts. For further information on Landslög‘s services please contact Hildur Yr Vidarsdottir (hildur@landslog.is), executive director and partner at Landslög.