Talið óheimilt að innheimta gjald á Geysissvæðinu

birt 6. nóvember 2014

Héraðsdómur Suðurlands hefur í nýlegum dómi viðurkennt að Landeigandafélagi Geysis ehf., sé óheimilt að innheimta gjald af ferðamönnum inn á Geysissvæðið, þ.e. inn á hverasvæðið við Geysi í Haukadal í Bláskógabyggð. Samhliða var staðfest löbann sem sýslumaðurinn á Selfossi hafði lagt við því Landeigandafélag Geysis ehf. innheimti gjald af ferðamönnum inn á Geysissvæðið.

Dómurinn er talinn sá fyrsti sem gengur í tengslum við umdeilda gjaldtöku á ferðamannastað en ekki liggur fyrir hvort málinu verði áfrýjað til Hæstaréttar. Eins og kunnugt er hefur verið nokkur opinber umræða um ágang ferðamanna á vinsæla ferðamannastaði og þörf til þess að vernda þá eða byggja upp. Fram hafa komið sjónarmið um að rétt sé að innheimta gjald til að kosta uppbyggingu þeirra.

Niðurstaða málsins réðist í raun af óskráðum reglum laga um sameign. Í málinu lá fyrir að eigendur lands sem umlykur hverasvæðið við Geysi, aðrir en íslenska ríkið sem á nær fjórðing landsins, höfðu samþykkt að heimila sérstöku félagi að innheimta gjald af þeim sem heimsóttu það. Íslenska ríkið byggði á því að landeigendum hefði ekki verið þetta heimilt á grundvelli reglunnar um að samþykki allra eigenda þurfi um allar óvenjulegar og verulegar ráðstafanir sameignarinnar. Í niðurstöðu héraðsdóms kom fram að heimild til gjaldtöku yrði að teljast óvenjuleg og veruleg enda um grundvallarbreytingu á hagnýtingu sameignarlandsins að ræða. Engu breytti þó nota ætti aðgangseyrinn til endurbóta á svæðinu. Samkvæmt þessari niðurstöðu var ákvörðun um að heimila lögbann við gjalddtöku 25. apríl 2014 staðfest.

Ívar Pálsson, eigandi á Landslögum og hæstaréttarögmaður, gætti hagsmuna íslenska ríkisins í málinu.“Þessi dómur leggur – upp að ákveðnu marki – línuna um það hversu langt sameigendur lands geta gengi í að ráðstafa eign sinni eða gera grundvallarbreytingar á hagnýtingu hennar án þess að samþykki allra eigenda liggi fyrir.“

Landslög veita margvíslega lögfræðiþjónustu og ráðgjöf m.a. á sviði eignarréttar og í tengslum við fasteignir. Nánari upplýsingar um þjónustu Landslaga veitir Áslaug Árnadóttir, framkvæmdastjóri og eigandi hjá Landslögum (aslaug@landslog.is eða í síma 520-2900).The South District Court has ruled that the Association of landowners at Geysir ltd. was unauthorised to charge a fee from visiting tourists at one of Iceland‘s most visited tourist attraction, the Geysir area. Furthermore, the court upheld an injunction that had been granted against the collection of the fee on 25 April 2014.

This case is thought to be the first case judged regarding the publicly debated fee-collection at Iceland‘s most popular nature locations. It is unknown at this stage whether the case will be appealed to the Supreme Court. Various arguments have been set forth in the debate such as that the environment at those sensitive sites has been damaged and needs to be protected and restored through fees paid by visitors.

The conclusion in the case on the Geysir area was based upon unwritten law on decision making within a group of collective owners of land. An unwritten principle stipulates that every major decision regarding a collectively owned estate must be accepted by all owners. In this case the Icelandic state, the owner of about quarter of the land on which the fee-collection had be started, had not been involved at all when other owners of the land agreed to entitle the Association of landowners at Geysir ltd. to start collecting. The court found the fee-collection to be an unusual and substantial decision regarding the utilisation of the joint property. The fact that the fee was to be used for restoration and conservation of the land could not alter that conclusion. Consequently, the court acknowledged that the Association of landowners at Geysir ltd. was unauthorised to collect a fee and upheld the injunction.

Ívar Pálsson, partner at Landslog and Supreme Court Attorney, represented the Icelandic State.“This result draws the line – to a certain extent – as to how far joint owners of land can go in managing and alter the utilisation of their property without there being an existing consent by all owners involved.“

Landslög provide specialised legal service regarding estate and property. For information on Landslög’s services please contact Aslaug Arnadottir, managing director through aslaug@landslog.is or by calling +354 520-2900.